| |
Patron liceum
Zloty Szkół Sienkiewiczowskich |
|
|
|
Henryk Sienkiewicz
1846-1916
Patron
Liceum Ogólnokształcącego
w Sompolnie
1985-2010
XXV - lecie |
|
|
|
|
  |
|
|
|
W roku szkolnym 1983 - 84 podjęto starania o Patrona szkoły. Zdecydowano, że
Patronem LO w Sompolnie będzie Henryk Sienkiewicz, pisarz światowej sławy,
laureat Nagrody Literackiej Nobla. Podjęto więc starania uwieńczone pozytywnym
skutkiem. Dnia 4 czerwca 1984 r. Ministerstwo Oświaty i Wychowania w Warszawie
wyraziło zgodę na proponowanego Patrona. Z tym momentem Henryk Sienkiewicz siał
się faktycznym Patronem tej szkoły. Oto treść Pisma:
"Konin, 13.06.1984 r. Urząd Wojewódzki w Koninie Kuratorium Oświaty i
Wychowania O. HI-0860-10/84 Zbiorcza Szkoła Gminna w Sompolnie. Urząd
Wojewódzki Kuratorium Oświaty i Wychowania w Koninie uprzejmie
informuje, że Ministerstwo Oświaty i Wychowania pismami Nr DW i
KF4/III-0142-125/84 z dnia 4 czerwca 1984 r. wyraziło zgodo na nadanie Liceum
Ogólnokształcącemu w Sompolnie imię Henryka Sienkiewicza.
W związku z tą decyzją szkoła winna podjąć intensywną pracę wychowawczą wokół
postaci patrona wg odrębnie przygotowanego programu. O terminie nadania szkole
imienia należy powiadomić tutejszy Urząd na 2 tygodnie przed uroczystością.
Do wiadomości Liceum Ogólnokształcącemu w Sompolnie (pieczęcie i podpis):
Wicekurator Oświaty i Wychowania mgr Ireneusz Foryński".
Na pozytywne załatwienie prośby lokalnych władz oświatowych przez Ministerstwo
Oświaty i Wychowania wpłynęło to, że związki tradycyjne tutejszego społeczeństwa
z Henrykiem Sienkiewiczem są trwałe. Przejawiają się w tym, że w Sompolnie na początku XX
wieku była Polska Macierz Szkolna i zasobna biblioteka tej Macierzy, która była
pierwszą biblioteką publiczną w tej miejscowości. Stowarzyszenie to prowadziło
tutaj tzw. ochronkę. W okresie międzywojennym społeczeństwo nasze ufundowało H.
Sienkiewiczowi kolumnę z brązowym popiersiem, którą ustawiono na placu przy ul.
Kaliskiej i plac ten nazwano Jego imieniem.
W czasie okupacji zburzono ten pomnik. Po drugiej wojnie światowej jedna
z ulic Sompolna otrzymała Jego imię. |
|
|
Akty nadania imienia
|
|
 |
|
|
|
Henryk Sienkiewicz - Życie i
twórczość |
|
Dzieła |
|
"Na marne" (1872) - powieść
"Humoreski z teki Worszyłły" (1872-73) - nowele
"Sielanka" (1875) - opowiadanie
"Stary sługa" (1875) - opowiadanie
"Hania" (1876) - opowiadanie
"Listy z podróży do Ameryki".
"Szkice węglem"
"Za chlebem"
"Bartek
"Zwycięzca"
"Janko Muzykant"
"Latarnik"
"Ogniem i mieczem" (1884)
"Potop" (1886)
"Pan Wołodyjowski"
"Bez dogmatu" (1891) - powieść
"Rodzina Połanieckich" (1895)
"Quo vadis" (1896)
"Krzyżacy"(1900)
"Na polu chwały" (1905)
"Wiry" (1910) - powieść polityczna
"W pustyni i w puszczy" (1911)
"Legiony" (1914)
|
|
Biografia |
|
Henryk
Sienkiewicz urodził się w 1846 r. na Litwie w rodzinie drobnoziemiańskiej, która po stracie majątku
przeniosła się do Waraszawy. W szkole interesował się historią i literaturą.
Wielkie wrażenie wywarły na nim lektury Homera, Mickiewicza, Słowackiego,
Waltera Scotta i Aleksandra Dumasa, Jego młodzieńcza powieść z tych czasów -
"Ofiara" - nie zachowała się do dziś. Sienkiewicz próbował swoich sił jako
nauczyciel domowy, a następnie student Szkoły Głównej, najpierw na wydziałach
prawa i medycyny, później historii i polonistyki. Naukę przerwał w 1871 r. i
rozpoczął pracę dziennikarską dla czołowych pism pozytywistów warszawskich:
"Przeglądu Tygodniowego" i "Niwy", zaś od 1873 r. prowadził stałą rubrykę w
"Gazecie Polskiej". Dał się wówczas poznać jako wybitny dziennikarz, który pisał
też korespondencje z Wiednia, Paryża czy Ostendy. |
|
 |
|
Debiut beletrystyczny Sienkiewicza nastąpił w 1872 r., kiedy opublikował powieść
"Na marne" - utwór atakujący powierzchowny romantyzm młodzieży polskiej i
pokazujący wyższość pracy organicznej nad patriotycznymi mrzonkami. Ówczesna
twórczość pisarza sytuowała się w nurcie pozytywistycznym i jego pierwsze
nowele, jak choćby "Humoreski z teki Worszyłły" (1872-73), były próbą zilustrowania podstawowych haseł tego
kierunku. Jego następne opowiadania, jak choćby "Sielanka" (1875), "Stary sługa"
(1875) czy "Hania" (1876) były już wolne od tendencji publicystycznych, do
których pisarz wróci po swoim przyjeździe z Ameryki. W latach 1876-78
Sienkiewicz przebywał na kontynencie północno-amerykańskim jako korespondent
"Gazety Polskiej", a jego podróż związana była z nieudaną próbą założenia
kolonii polskiej w Kalifornii przez grupę rodaków, którzy nie mogli znieść
ucisku narodowościowego zaborców. Korespondencje publikowane na łamach gazety
pod pseudonimem Litwos, zdobyły sobie uznanie wśród czytelników i złożyły się na
tom "Listy z podróży do Ameryki". Po powrocie do Europy Sienkiewicz nie pojechał
od razu do kraju, lecz przez rok przebywał we Francji i Włoszech, gdzie poznał
Marię Szatkiewicz, z którą ożenił się w Polsce dwa lata później.
|
|
|
|
Wróciwszy do Warszawy pisarz został redaktorem w
nowo założonym dzienniku "Słowo" i kontynuował pisanie krótkich form
prozatorskich. Jego utwory z tego okresu, m.in. "Szkice węglem", "Za chlebem",
"Bartek Zwycięzca", "Janko Muzykant" czy "Latarnik" zaliczane są do arcydzieł
polskiej nowelistyki. Według Juliana Krzyżanowskiego, "okazał się on ich
mistrzem, swobodnie łączącym problematykę o dużej doniosłości społecznej z
niezwykłą swobodą w posługiwaniu się jakościami tak od siebie odległymi, jak
liryzm i komizm, jak patos i humor". W latach 1882-88 Sienkiewicz pracował nad
trylogią historyczną, z XVII w., której pierwsza część - "Ogniem i mieczem" -
ukazała się w 1884 r. i odniosła niebywały sukces czytelniczy, choć pozytywiści
nie szczędzili autorowi krytyki, już sam gatunek powieści historycznej nazywając
anachronizmem. Nie zważając na te głosy pisarz wydał w 1886 r. "Potop", a dwa
lata później "Pana Wołodyjowskiego" i tym samym dokończył swe wielkie epickie
malowidło dziejowe, porównywane ze względu na rozmach i doniosłość dla narodu
polskiego z obrazami Jana Matejki. Jeżeli za dobrą monetę przyjąć słowa
Sienkiewicza, że pisał te powieści jedynie "ku pokrzepieniu serc", to zadanie
swe spełniły. Dzięki "Trylogii" autor zaczął być w Polsce otaczany kultem, a
niektórzy upatrywali w nim nawet duchowego wodza narodu. |
|
 |
|
W 1885 r. zmarła żona pisarza, Maria, pozostawiając dwoje małych
dzieci. Sienkiewicz wiele podróżował, m.in. w 1891 r. odbył wyprawę do Afryki. W
tym samym roku ukazała się jego powieść "Bez dogmatu", będąca analizą zjawiska
dekadentyzmu. Problematyka ta bardziej zainteresowała czytelników w Europie
Zachodniej niż w Polsce. Bez echa natomiast, zarówno w kraju jak i za granicą
przeszła jego kolejna powieść "Rodzina Połanieckich" (1895); pisarz postanowił
więc wrócić do tematyki historycznej. W 1896 r. ukazało się najgłośniejsze
dzieło Sienkiewicza - "Quo vadis" - inspiracją dla napisania którego była książka Ernesta Renana
"Antychryst" oraz płótna Henryka Siemiradzkiego. Powieść opowiadała o
prześladowaniu pierwszych chrześcijan w Rzymie za czasów Nerona i szybko zrobiła
niewiarygodną karierę na całym świecie. Tuż po wydaniu głośno chwalił ją papież
Leon III, doczekała się kilku wielkich ekranizacji, a w 1916 r. - kiedy
Sienkiewicz umarł - jej nakład w samych tylko Stanach Zjednoczonych przekroczył
półtora miliona egzemplarzy. Za swoje najbardziej udane dzieło twórca uważał
jednak inną powieść historyczną - "Krzyżacy" - opublikowaną w 1900 r. Ze
wszystkich utworów pisarza ten miał charakter najbardziej panoramiczny i
znacznie rozszerzał schematy fabularne, których powtarzanie w poprzednich
powieściach naraziło Sienkiewicza na zarzuty o szablonowość. W tym samym roku
pisarzowi - w dowód uznania zasług - podarowano dworek w Oblęgorku niedaleko
Kielc, zakupiony z dobrowolnych składek społecznych. Niedługo potem pisarz
ożenił się po raz trzeci: z Marią Babską (jego drugie małżeństwo - w 1894 r. z
Marią Romanowską było od początku nieudane i szybko się rozpadło). |
|
 |
|
W
1905 r. Henryk Sienkiewicz uhonorowany został literacką Nagrodą Nobla za
"wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu" i - jak podkreślił jeden z jurorów -
"rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu". W swoim
odczycie noblowskim laureat powiedział,
że choć Polska uważana jest za martwą i pogrzebaną, to jednak dzięki jego
nagrodzie dała ona świadectwo swej sile przetrwania i woli zwycięstwa. Sława
Sienkiewicza jako reprezentanta narodu polskiego urosła po jego innych
wystąpieniach publicznych, m.in. po wystosowaniu listu otwartego do cesarza
Wilhelma II w sprawie gwałtów władz zaborczych na Polakach, czy też po
zorganizowaniu w 1909 r. międzynarodowej ankiety potępiającej antypolską
politykę Berlina. W tym czasie nastąpiło jednak osłabienie sił twórczych
pisarza. Kolejna planowana trylogia historyczna z czasów Jana III Sobieskiego
zakończyła się na jednym tylko odcinku: "Na polu chwały" (1905). Nie wzbudziła
też większego zainteresowania powieść polityczna "Wiry" z 1910 r.; dopiero
wydana rok później powieść dla młodzieży "W pustyni i w puszczy", opowiadająca o
przygodach dwojga dzieci porwanych w Afryce, znów przyniosła twórcy rozgłos i
uznanie. Dzieło to, obok lektur Marka Twaina i Julesa Verne'a, zaliczane jest
dziś do światowej klasyki literatury młodzieżowej. |
|
 |
|
1 sierpnia
1914 r. - w dniu, w którym wybuchła I wojna światowa - w "Tygodniku
Ilustrowanym" ukazał się ostatni odcinek ostatniej powieści Sienkiewicza
"Legiony". Zaplanowana na kilka ksiąg urwała się już na pierwszym tomie.
Sam pisarz wyjechał do Szwajcarii, gdzie zajmował się działalnością
polityczną, publicystyczną i charytatywną. Wspólnie z Ignacym
Paderewskim organizował m.in. Komitet Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce.
Zmarł w 1916 r., a osiem lat później jego ciało przewieziono do Polski.
Do dziś Sienkiewicz uważany jest za jednego z najwybitniejszych pisarzy
w historii literatury polskiej i za niezrównanego stylistę. Według
jednego z krytyków, gdyby za przedmiot opisu wziął nawet zwykłą cegłę,
potrafiłby nim zafascynować i porwać czytelnika. Podejmowane były
jednocześnie, m.in. przez Stanisława Brzozowskiego i Witolda
Gombrowicza, próby zrewidowania roli, jaką odegrał Sienkiewicz w
formowaniu się świadomości narodowej Polaków. Na świecie uważany jest za
klasyka powieści historycznej, a jego utwory, zwłaszcza "Quo vadis",
wciąż wydawane są w obcych językach. |
|
 |
|
|
|
|
|
|
